การเล่นถือเป็นกิจกรรมสำคัญสำหรับเด็ก เปรียบเสมือนเป็นหน้าที่หลักของเด็ก ผู้ปกครองควรเข้าใจหน้าที่ของเด็กและคอยสนับสนุนจัดการการเล่นที่สอดคล้องกับความสามารถและทักษะของเด็กแต่ละวัย เพื่อช่วยส่งเสริมให้เด็กมีพัฒนาการเหมาะสมตามวัยและอาจทำให้เด็กมีพัฒนาการที่ก้าวหน้าเกินวัยได้
ช่วงวัยเด็กคือช่วงอายุ 1-12 ปี เด็กในแต่ละช่วงอายุจะมีพัฒนาการที่แตกต่างกัน ดังนั้นการเลือกกิจกรรมการเล่นให้เหมาะสมตามช่วงอายุ ผู้ปกครองจำเป็นต้องเข้าใจพัฒนาการด้านต่างๆ ของเด็ก
การจัดกิจกรรมการเล่นที่เหมาะสมกับพัฒนาการตามช่วงอายุ
ช่วงอายุ 1-3 เดือน
พัฒนาการ
- เคลื่อนไหวร่างกาย แขนขาได้2ข้างเท่ากันสำรวจสิ่งต่างๆ รอบตัว จ้องมองและเคลื่อนสายตา ตามวัตถุที่เคลื่อนที่ใช้มือคว้า เอื้อมหยิบ สิ่งของ อาจจับผิดบ้างถูกบ้างเพราะการประสานงานระหว่างกล้ามเนื้อตาและมือยังไม่สมบูรณ์
กิจกรรมการเล่น
- อุ้มสัมผัส พูดคุยของเล่นกระตุ้นสายตา เช่น โมบายสีสดใส กรุ๋งกริ๋งเขย่ามีเสียงดังให้ฟังเพลงบรรเลงเบาๆ
ช่วงอายุ 4-5 เดือน
พัฒนาการ
- เริ่มจำวัตถุและบุคคลได้- คอแข็ง พลิกคว่ำได้ ใช้แขนได้ดีขึ้น
- หมุนตัวหรือคืบไปข้างหน้าได้
- พยายามไขว่คว้าสิ่งของที่ต้องการด้วยตัวเอง
- ชอบถือของเล่นฟาดไปมา จับของเล่นเข้าปาก
- จับให้เด็กนั่งได้แต่ยังนั่งเองไม่ได้
กิจกรรมการเล่น
- ของเล่นที่ใช้มือจับ เขย่ามีเสียง ต้องพิจารณาถึงความปลอดภัยในขณะเล่นด้วย เป็นของเล่นที่สามารถเอาเข้าปากได้โดยไม่เป็นอันตราย
- เล่นหยอกล้อ ให้หัวเราะ เด็กจะอารมณ์ดี
ช่วงอายุ 5-6 เดือน
พัฒนาการ
- เคลื่อนไหวได้คล่องขึ้น- สนใจสิ่งต่างๆ รอบตัว อยากรู้ อยากเห็น- อยากหยิบจับของทุกอย่างที่มองเห็น
- สามารถนั่งได้เอง จับยืนโดยเท้าสองข้างวางแนบพื้นได้
- เด็กบางคนจะร้องไห้เมื่อเห็นคนแปลกหน้า
กิจกรรมการเล่น
- ของเล่นที่จับแกว่งแล้วมีเสียงดัง- กล่องดนตรี
- ยางกัดนิ่มๆ- เล่นกับเงาตัวเองในกระจก
ช่วงอายุ 6-7 เดือน
พัฒนาการ
- นั่งพิงเก้าอี้ได้- นั่งตามลำพังได้
- มองของเล่นและพิจารณารายละเอียด
กิจกรรมการเล่น
- ของเล่นประเภทมีเสียง ชอบเพลงมีจังหวะ
- ตุ๊กตาล้มลุก ตุ๊กตาไขลาน- ชอบเพลงที่มีจังหวะ
ช่วงอายุ 7-8 เดือน
พัฒนาการ
- เริ่มซน คลานได้ ชอบปีนเก้าอี้ คลานขึ้นบันได ชอบรื้อของเล่นออกจากกล่อง
- ใช้มือปัดออกเมื่อไม่ต้องการสิ่งนั้น
- จะโกรธและร้องไห้เมื่อถูกแย่งของ
- ฟันเริ่มขึ้น
กิจกรรมการเล่น
- ของเล่นที่มีเสียง
- เริ่มสนใจสิ่งของภายในบ้าน
- ชอบเล่นของชิ้นใหญ่ เช่น ไม่ขนไก่ ที่ตักผง โทรศัพท์
- เด็กจะเลือกของเล่นเอง
ช่วงอายุ 8-9 เดือน
พัฒนาการ
- คลานได้คล่องขึ้น คลานไปไหนๆได้ ปีนป่ายสิ่งของต่างๆ ในบ้าน
- เริ่มเข้าใจความหมายของคำพูด เปล่งเสียงได้ เช่น หม่ำๆ
- เลียนแบบคำสั่งง่ายๆได้ เช่น สาธุ บ๊ายบาย
กิจกรรมการเล่น
- ชอบเล่นจ๊ะเอ๋
- ชอบเล่นที่เคาะแล้วมีเสียงดัง เช่น กลอง ระนาด
- เริ่มขยับตัวตามจังหวะเพลง
ช่วงอายุ 9-10 เดือน
พัฒนาการ
- เกาะยืน หรือเกาะเดินได้ ซนมากขึ้น ไม่นิ่ง
- สนใจสิ่งของทุกอย่างที่มองเห็น
- ชอบเลียนแบบท่าทางผู้ใหญ่
- เข้าใจคำว่า ไม่ , อย่าทำ
กิจกรรมการเล่น
- สนใจสิ่งแวดล้อมภายในบ้าน เล่นเพราะต้องการสำรวจ หรืออยากรู้อยากเห็น ชอบเล่น ถ้วย ชาม ช้อน ขวดเครื่องสำอาง ปลั๊กไฟ**ผู้ปกครองควรพึงระวังเรื่องความปลอดภัยหรืออุบัติเหตุที่อาจเกิดจากการเล่นโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ของเด็ก
ช่วงอายุ 10-11 เดือน
พัฒนาการ
- เกาะยืนเก่งขึ้น จะเริ่มปล่อยมือ ตั้งไข่
- เปิดบานประตูเล็ก เปิดลิ้นชักได้
- อยากทดลองทำทั้งๆ ที่รู้ว่าห้ามทำ
- เริ่มเรียก พ่อ แม่ ได้
กิจกรรมการเล่น
- บล็อก จับคู่ ค้อนตอกหมุดสี
- หนังสือภาพ
- กังหันลม เป่าฟองสบู่
ช่วงอายุ 11-12 เดือน
พัฒนาการ
- เริ่มก้าวเดิน ไต่ขึ้นบันไดได้เอง
- พูดเป็นคำๆ ได้ เช่น หมา ป้า ไป ไม่ บางคนอาจจะไม่พูดแต่ฟังรู้เรื่องเข้าใจความหมาย
- อยากรู้ อยากเห็นมากขึ้น
กิจกรรมการเล่น
- เล่นเชิงสำรวจ ชอบเที่ยวนอกบ้าน
- สนามเด็กเล่น
- รถลาก ชิงช้า ม้าหมุน ม้าโยก
ช่วงอายุ 1-1.6 ปี
พัฒนาการ
- เดินได้เอง ถือถ้วยน้ำดื่มเองได้ ใช้ช้อนตักอาหารเข้าปากได้บ้าง
- ชอบเที่ยวนอกบ้าน
- เริ่มพูดได้หลายคำ เรียกชื่อคนใกล้ชิดได้
กิจกรรมการเล่น
- เรียนรู้นอกบ้าน สวนสัตว์
- ให้ฝึกพูดและจำภาพในสมุดภาพ
- เล่านิทานก่อนนอนให้ฟัง
- เล่นตุ๊กตารูปคน รูปสัตว์
- เล่นรถ นั่งบนรถที่ใช้ขายันไปข้างหน้า
ช่วงอายุ 1.6-2 ปี
พัฒนาการ
- เดินได้มั่นคง ขึ้นบันไดได้ วิ่งได้ เริ่มเดินถอยหลังได้
- เป็นตัวของตัวเองมากขึ้น พูดคุยรู้เรื่อง
- แสดงความเป็นเจ้าของในสิ่งของเครื่องใช้ของตน รู้จักหวงของ
กิจกรรมการเล่น
- เครื่องเล่นกลางแจ้ง
- นิทานเสริมสร้างจินตนาการ
- ต่อบล็อกรูปทรงเรขาคณิต
- ขีดเขียนบนกระดาษ
- ปั้นดินน้ำมัน
- เต้นตามจังหวะเสียงเพลง
ช่วงอายุ 2-3 ปี
พัฒนาการ
- วิ่งได้เร็วขึ้น
- ช่วยตัวเองได้มากขึ้น แต่งตัวได้บางส่วน ทานอาหารเองได้
- เริ่มจับดินสอเขียนได้ -
กิจกรรมการเล่น
- เล่นนอกบ้าน เล่นทราย เล่นน้ำ ปั่นจักรยานสามล้อ
- ต่อบล็อก- วาดรูประบายสี ดูการ์ตูน
- เล่นกับเพื่อนวัยเดียวกัน
- มีจินตนาการสูง เริ่มเล่นบทบาทสมมุติ
ช่วงอายุ 3-4 ปี
พัฒนาการ
- มีพัฒนาการด้านความคิดและจินตนาการ
- ทำกิจวัตรประจำวันได้หลายอย่าง
- ชอบช่วยงานบ้าน
- อยากรู้อยากเห็น ขี้สงสัย มีคำถามมากขึ้น
- เล่าเรื่องสั้นๆ ได้
กิจกรรมการเล่น
- ของเล่นตามเพศ เพศชายเล่น หุ่นยนต์ รถยนต์ เพศหญิงเล่นตุ๊กตา ชุดทำครัว
- ปั้นดินน้ำมัน
- เล่นเกมแบบมีกติกา
- ฝึกว่ายน้ำ ถีบจักรยาน
ช่วงอายุ 4-5 ปี
พัฒนาการ
- ใช้แขน ขา ได้อิสระตามต้องการ สามารถกระโดด ตีลังกา ยืนขาเดียว ว่ายน้ำเป็น ขี่จักรยาน 2 ล้อเป็น
- จดจำเครื่องหมาย หรือสัญลักษณ์ต่างๆ ได้แม่นยำ รู้จัก วัน เวลา สี
- มีความฝันตามจินตนาการ
กิจกรรมการเล่น
- ร้องเพลง เสียงเพลง กีฬา ศิลปะ- บัตรภาพจับคู่
ช่วงอายุ 5-6 ปี
พัฒนาการ
- ทำกิจวัตรประจำวันได้
- มีความรับผิดชอบ รู้จักความอดทน รู้หน้าที่
- ทำกิจกรรมร่วมกับกลุ่มเพื่อนได้
- กล้าแสดงความคิดเห็นของตนเองได้
กิจกรรมการเล่น
- เล่นกับเพื่อนเป็นกลุ่ม เป็นทีม เช่น วิ่งผลัด มอญซ่อนผ้า
ช่วงอายุ 6-9 ปี
พัฒนาการ
- เรียนรู้พฤติกรรมการเข้าสังคมได้ดี มีมารยาทและวัฒนธรรมทางสังคม
- ต้องการเป็นที่ยอมรับในกลุ่มเพื่อน
กิจกรรมการเล่น
- เล่นรวมกันทั้งเพศหญิงและชาย
- เล่นเกมที่มีแพ้ มีชนะ- กีฬากลางแจ้ง ขี่จักรยาน กระโดดเชือก เตะบอล
ช่วงอายุ 10-12 ปี
พัฒนาการ
- ร่างกายเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงสภาวะทางอารมณ์ด้วย
- เริ่มเป็นตัวของตัวเอง ชอบอิสระ ตัดสินใจเอง ไม่ชอบให้ผู้ใหญ่ยุ่งเรื่องส่วนตัว
- เริ่มสนใจเพศตรงข้าม
- มีความคิดริเริ่ม
- อ่านหนังสือได้ดีเท่าผู้ใหญ่
กิจกรรมการเล่น
- การเล่นลดลง
- ชอบการแข่งขันเป็นกลุ่ม
- เล่นกีฬาที่ต้องใช้ทักษะมากขึ้น
- เด็กชายสนใจเครื่องยนต์ กลไก
- เด็กหญิงชอบงานบ้าน งานฝีมือ
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้
Comentários